Fragment Ewangelii wg Św. Mateusza (2,13-15.19-23)
w. 13 Gdy Mędrcy odjechali, oto anioł Pański ukazał się Józefowi we śnie i rzekł: Wstań, weź Dziecię i Jego Matkę i uchodź do Egiptu; pozostań tam, aż ci powiem; bo Herod będzie szukał Dziecięcia, aby Je zgładzić.
w. 14 On wstał, wziął w nocy Dziecię i Jego Matkę i udał się do Egiptu;
w. 15 tam pozostał aż do śmierci Heroda. Tak miało się spełnić słowo, które Pan powiedział przez Proroka: Z Egiptu wezwałem Syna mego.
w. 19 A gdy Herod umarł, oto Józefowi w Egipcie ukazał się anioł Pański we śnie,
w. 20 i rzekł: Wstań, weź Dziecię i Jego Matkę i idź do ziemi Izraela, bo już umarli ci, którzy czyhali na życie Dziecięcia .
w. 21 On więc wstał, wziął Dziecię i Jego Matkę i wrócił do ziemi Izraela.
w. 22 Lecz gdy posłyszał, że w Judei panuje Archelaos w miejsce ojca swego, Heroda, bał się tam iść. Otrzymawszy zaś we śnie nakaz, udał się w strony Galilei.
w. 23 Przybył do miasta, zwanego Nazaret, i tam osiadł. Tak miało się spełnić słowo Proroków: Nazwany będzie Nazarejczykiem.
Pomoc w celu wyjaśnienia tekstu (egzegeza)
w. 13-14. W tym okresie w Egipcie mieszkała bardzo duża żydowska kolonia. Żydzi stanowili być może nawet jedną trzecią mieszkańców Aleksandrii, miasta położonego na północy Egiptu (z liczbą mieszkańców szacowaną na około milion ludzi było to jedno z największych miast cesarstwa rzymskiego). Egipt pełnił w przeszłości rolę miejsca ucieczki (1 Krl 11,40; Jr 26,21). Opuszczając Betlejem „w nocy”, rodzina Józefa uniemożliwiła pościgowi ustalenie drogi ucieczki. Język tego fragmentu mógł przypominać żydowskim czytelnikom opis wyjścia Izraelitów z Egiptu (Wj 12,31).
Jak przyjmuję trudne wydarzenia w moim życiu? Czy w chwilach doświadczeń więcej się modlę? Czy zwracam się z ufnością i słowami zawierzenia do Pana Boga? Czy jest we mnie zazdrość i nieopanowana żądza kariery, sławy?
w. 15. Mateusz buduje niemal każdą perykopę – od rodowodu Jezusa do Kazania na Górze – na przynajmniej jednym fragmencie Starego Testamentu, wyjaśniając wydarzenia z życia Jezusa za pomocą Pisma. Kontekst Oz 11,1 wyraźnie nawiązuje do Izraelitów opuszczających Egipt podczas Wyjścia. Mateusz odnosi ten tekst do Jezusa, ponieważ stanowi On ucieleśnienie i wypełnienie historii Izraela (Mt 1,1).
”Z Egiptu”: Cytat pochodzi z Oz 11,1; słowa odnoszą się do pierwotnego doświadczenia zbawienia, wyjścia z niewoli egipskiej. W starotestamentowym proroctwie „syn” oznaczał Izraela, lud Boży. Mateusz odniósł tutaj typologię Wyjścia do jednostki – Jezusa, który uosabia początek odnowienia całego Izraela (19,28; 21,43). W Jezusie zbiegają się i potęgują dzieje, lud i instytucje Izraela przed nastaniem nowej epoki zbawienia. Ucieczka do Egiptu to nowy exodus z nowym, potężniejszym Mojżeszem.
Czy dziękuję Panu Bogu za to, że wskazuje mi „drogi ucieczki” od zła? Postaram się przypomnieć sytuacje z mojego rodzinnego życia, w których odczułem jak Pan Bóg prowadził moją rodzinę pośród trudnych doświadczeń. Podziękuję Bogu za Jego opiekę.
Powrót z Egiptu (2,19-23)
Wersety 19-22 wyjaśniają, dlaczego Józef osiedlił się razem z rodziną w Galilei zamiast w Judei. Werset 20 jest powtórzeniem Wj 4,19.
w. 20-21. Pierwsi czytelnicy Ewangelii Mateusza z pewnością uchwycili zasugerowane tutaj przez ewangelistę porównanie Jezusa i Mojżesza (por. Wj 4,19).
w. 22. Archelaos, jeden z synów Heroda, któremu udało się przeżyć, odziedziczył najgorsze cechy swojego ojca i tak jak on był złym władcą. Fakt, że jego żona była Samarytanką, z pewnością nie zjednywał mu sympatii żydowskich poddanych. Jego rządy były niestabilne, w końcu Rzymianie odsunęli go i zesłali na banicję do Galii (Francja).
Czy potrafię być cierpliwy i ufny? Czy czasem nie mam lepszego pomysłu na życie, niż ma je dla mnie Pan Bóg? Czy zgadzam się we wszystkim z wola Bożą? Co jest mi w życiu trudno zaakceptować? Czy uciekam przed powołaniem?
w. 23. Odkrycia archeologiczne z rejonu Nazaretu wskazują, że wielu ludzi przeniosło się tam z Judei, z okolic Betlejem. Józef mógł mieć przyjaciół lub krewnych w Nazarecie (por. Łk 2,4).
”Przybył do miasta, zwanego Nazaret”: Józef jako cieśla był związany z handlem materiałami budowlanymi, zamieszkał w Nazarecie, ponieważ w niedalekim Sefforis, gdzie Herod Antypas budował swoją nową stolicę, mógł znaleźć pracę.
”Nazarejczykiem będzie nazwany”: Nawiązanie do starotestamentowego proroctwa stwarza klasyczny problem interpretacyjny, ponieważ nie istnieje żaden fragment ST, który dokładnie odpowiadałby temu tekstowi. Być może Mateusz umieścił go w tym miejscu, by skłonić czytelnika do zastanowienia się nad kilkoma sprawami: (1) wzmianką o małym mieście nie wymienionym nigdzie w ST; (2) nawiązaniem do Mesjasza jako odrośli w Iz 11,1 i gdzie indziej; (3) określeniem Jezusa mianem nāzîr, „osoby poświęconej”, wywodzącej się z linii Samsona i Samuela.
Czy jest we mnie przekonanie, że Pan Bóg tak mną kieruje, by doprowadzić mnie do Siebie i posłużyć się mną do zbawienia innych? Czy nie uciekam od swojego życiowego Nazaretu? Czy dziękuje Bogu za miejsce i ludzi, do których mnie zaprowadził?
kl. Dawid B.
Na podstawie:
Katolicki Komentarz Biblijny, prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.
Craig S. Keener, Historyczno-Kulturowy Komentarz do Nowego Testamentu, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2000
ks. Krzysztof Wons, Modlitwa Ewangelią na każdy dzień, wyd. Salwator
Medytacja do pobrania: