Kiedy słyszymy słowo seminarium pierwsze skojarzenie to: księża, ewentualnie klerycy, czy zakonnicy. Ale czy tak naprawdę wiemy coś o seminariach duchownych? O tym w czym mają pomóc i jakie jest ich zadanie? Może jeszcze orientujemy się, że w seminariach znajdują się osoby powołane do kapłaństwa, czy życia zakonnego i pobyt w seminarium, a także związana z tym formacja ma im pomóc w rozeznawaniu powołania oraz – w przyszłości – w życiu kapłańskim czy zakonnym.
Już sam źródłosłów słowa seminarium, które pochodzi z języka łacińskiego i dosłownie oznacza szkółkę roślin, ukazuje podstawowych zadania seminarium, jakimi są kształcenie, nauczanie i wychowanie. W przypadku seminarium duchownego możemy określić je jako kościelny (najczęściej podporządkowany biskupowi – ordynariuszowi miejsca) zakład naukowo – wychowawczy, kształcący kandydatów do stanu duchownego. Ci kandydaci to innymi słowy alumni, czy klerycy.
Przygotowanie kandydata do kapłaństwa trwa 7 lat i jest to okres, w którym ma on rozeznać i przyjąć swoje powołanie. Formacja do kapłaństwa obejmuje cztery główne wymiary: formację ludzką, która stanowi fundament formacji; formację duchową, czyli „serce” formacji; formację intelektualną, czyli „narzędzie formacji mające pomóc w zrozumieniu swojej wiary”; i formację duszpasterską, która jest „celem i zwornikiem formacji”.
Historia seminariów duchownych zaczyna się od czasów Soboru Trydenckiego, który odbył się w latach 1545-1563. Na tym właśnie soborze, zgromadzone tam duchowieństwo uchwaliło dekret o seminariach duchownych, na mocy którego biskupi zostali zobowiązani do utworzenia w swoich diecezjach zakładu o charakterze naukowo – wychowawczym, mającym na celu kształcenie i wychowywanie kapłanów. Ale podjęcie uchwał i decyzji, nawet tych najlepszych i najbardziej potrzebnych, a wprowadzenie ich w życie, to dwie różne sprawy.
Na polu wcielania w życie soborowych uchwał i dekretów wielkie zasługi położyła nasza Ojczyzna, a szczególnie diecezja poznańska, która jako jedna z pierwszych postanowiła powołać do istnienia instytucję seminarium duchownego dla naszej diecezji. Soborowy dokument, który czynił biskupa danej diecezji odpowiedzialnym za założenia seminarium na jej terenie znalazł odzew w dokumentach i decyzjach podjętych na synodzie diecezjalnym poznańskim, który odbył się w poznańskiej Katedrze w dniu 26 października 1564 roku, pod przewodnictwem biskupa Adama Konarskiego, który ledwo co powrócił z Włoch. Uchwalono 18 statutów, z których ostatni nosi nazwę Academiae sive scholae studiosorum i można o nim powiedzieć, że stanowi akt założycielski naszego seminarium. Z dokumentów z tego okresu możemy wnioskować, że erekcja seminarium diecezjalnego nastąpiła krótko po zakończeniu wspomnianego synodu. Tak zaczęła się historia naszego seminarium i trwa do dzisiaj…